Trái phiếu khí hậu được phát hành nhằm huy động vốn cho các dự án liên quan đến chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Trái phiếu khí hậu là một loại trái phiếu xanh, dành riêng cho các dự án liên quan đến biến đổi khí hậu.
Mục tiêu của trái phiếu này là hỗ trợ vốn cho các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, cải thiện hiệu suất năng lượng và phát triển cơ sở hạ tầng bền vững.
Trái phiếu khí hậu ra đời vào năm 2007, do ngân hàng Đầu tư Châu Âu (EIB) phát hành với tên gọi Climate Awareness Bond. Đây cũng là loại trái phiếu xanh đầu tiên trên thế giới.
Mục tiêu của trái phiếu này là huy động vốn để tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Từ đó, thị trường trái phiếu khí hậu đã phát triển nhanh chóng và trở thành một phần quan trọng trong các nỗ lực toàn cầu nhằm tài trợ cho các dự án bền vững.
Đồ họa: Thái Anh
Phân loại trái phiếu khí hậu
Hệ thống phân loại trái phiếu khí hậu là một công cụ được sử dụng để xác định và chuẩn hóa các tiêu chuẩn cho trái phiếu được coi là “xanh” hay “khí hậu”. Hệ thống này dựa trên các tiêu chí rõ ràng, bao gồm việc đánh giá tính bền vững và tác động của các dự án được tài trợ. Đồng thời, nó đưa ra các tiêu chí sàng lọc phát thải khí nhà kính, phù hợp với mục tiêu giới hạn mức nóng lên toàn cầu 2 độ C do COP 21 Thỏa thuận Paris thiết lập.
Các tổ chức như Climate Bonds Initiative (CBI) đã phát triển một bộ tiêu chuẩn quốc tế để xác định các dự án và trái phiếu khí hậu. Hệ thống này giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tính minh bạch và độ tin cậy của các khoản đầu tư vào lĩnh vực này, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn để đối phó với biến đổi khí hậu.
Việc phân loại trái phiếu khí hậu cũng đóng vai trò quan trọng thúc đẩy thị trường trái phiếu xanh phát triển và đảm bảo rằng nguồn tài chính được sử dụng một cách hiệu quả cho các mục tiêu bảo vệ môi trường.
Một số lĩnh vực phổ biến mà trái phiếu khí hậu thường nhắm đến bao gồm năng lượng tái tạo, giao thông bền vững, quản lý nước, xây dựng xanh…
Phân loại trái phiếu khí hậu. Đồ họa: Thái Anh
Tiềm năng thị trường
Theo Climate Bonds Initiative (CBI), tổng giá trị phát hành trái phiếu khí hậu toàn cầu đã vượt mốc 2.000 tỷ USD vào cuối năm 2023. Dự báo, đến năm 2030, giá trị phát hành có thể đạt 5.000 tỷ USD nhờ vào các chính sách thúc đẩy năng lượng tái tạo và chuyển đổi kinh tế xanh trên toàn cầu.
Báo cáo của CBI cũng ghi nhận, châu Âu và Bắc Mỹ là hai khu vực dẫn đầu trong việc phát hành trái phiếu khí hậu, chiếm gần 60% tổng giá trị phát hành toàn cầu.
Tại châu Á, Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu về phát hành trái phiếu khí hậu. Tính đến cuối 2022, nước này đã phát hành hơn 290 tỷ USD trái phiếu khí hậu, chiếm khoảng 17% tổng giá trị phát hành toàn cầu.
Các quốc gia khác như Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc cũng đóng góp đáng kể. Nhật Bản đã phát hành khoảng 32 tỷ USD trái phiếu khí hậu, trong khi Ấn Độ và Hàn Quốc lần lượt đạt 20 tỷ USD và 12 tỷ USD (tính đến cuối 2022).
Ở Việt Nam, thị trường trái phiếu khí hậu còn khá mới mẻ. Năm 2022, Việt Nam phát hành lô trái phiếu xanh đầu tiên trị giá 500 triệu USD của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), nhằm tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo. Chính phủ Việt Nam đã đặt ra mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, theo cam kết tại COP26, và đây sẽ là động lực thúc đẩy việc mở rộng phát hành trái phiếu khí hậu trong tương lai.
